چرا برخی از مردم مصرف محصولات سالم را جدی نمی گیرند؟

آیا می دانید که چرا برخی از مردم مصرف محصولات سالم را جدی نمی گیرند؟

چون از خطر پنهان برای سلامتی انسان خبر ندارند.

حال ما شما را با این خطرها آشنا می کنیم:

امروزه بیماری سرطان تبدیل به معضلی بزرگ برای سلامتی انسان گردیده و کمتر خانواده ای را میتوان یافت که از آن لطمه ندیده باشد. دانشمندان معتقدند که برخی داروها و سمومی که از اواسط صده میلادی گذشته برای مقاصد پزشکی و دفع آفات نباتی استفاده می شدند و یا هنوز می شوند، عامل اصلی این تبعات در زمان حاضر می باشند. این ترکیبات که آلاینده های آلی پایدار نام دارند، گرچه خدمات شایانی در کنترل آفات و ناقلین بیماریها (مالاریا) نموده اند، ولی بدلیل ایجاد اختلال در سیستم دفاعی جانوران و انسانها و در عین حال باقی ماندن طولانی مدت در طبیعت و بدن جانوران، بسیار خطرناک بوده و موجب عوارض جبران ناپذیر از جمله سرطان می شوند. از مهمترین این ترکیبات د.د.ت و سایر سموم کلره است. اینگونه ترکیبات آلی کلره در صنعت نیز با نام روغن های صنعتی (اسکارل) با خواصی خطرناک همانند آنچه در فوق گفته شد وجود دارند.

قابل توجه کشاورزان محترم و حتی خانه دارانی که از محصولات باغچه حیاط خود استفاده می کنند:

آلاینده های آلی پایدار کدامند؟

آلاینده ها آلی پایدار، ترکیبات سمی کلره هستند که اغلب آنها در سالیان گذشته به عنوان آفت کش در مزارع کشاورزی مورد استفاده قرار می گرفتند. این ترکیبات بدلیل پایداری زیاد در محیط زیست، تجمع در بافت های چربی موجودات زنده و نیز نیمه فرار بودن، منجر به پیامدهای بهداشتی و زیست محیطی  خطرناک برای انسان و سایر موجودات زنده از جمله اثرات منفی بر روی جنین می شوند. بعلت فراگیر بودن این مشکلات، اقدامات و توافقات جهانی برای کنترل این ترکیبات آغاز گردید که نهایتا منجر به شکل گیری کنوانسیونی در استکهلم سوئد شد. از اهداف این معاهده که کنوانسیون آلاینده های آلی پایدار (POPS) نامگذاری شده است، عدم تولید این آلاینده های و جایگزینی شان با مواد کم خطرتر، کاهش و ممنوعیت مصرف، ممنوعیت واردات و صادرات، ازبین بردن مواد ذخیره شده از قبل و پاکسازی مناطق آلوده به آنهاست.

                                          چه باید کرد؟ 1_ با وجود ممنوعیت ساخت و ورود این مواد، هنوز ممکن است در انبارها یا مکان هایی این مواد رها یا ذخیره شده یاشند. این مواد ذخیره شده ممکن است توسط سودا گران با نام های مستعار به بازار عرضه شوند که معمولا اثرات خوبی از نظر کنترل آفات دارند، اما کشاورزان باید از خطرات پنهانی این مواد آگاهی داشته باشند. 2_ در صورت شناسایی این ترکیبات از روی برچسب و یا مشکوک شدن به ماهیت واقعی آن ها، می بایست بلا فاصله به نزدیک ترین مرکز خدمات کشاورزی یا مرکز بهداشت مراجعه و آنان را از وجود این سم باخبر نمود. احتمال شناخته شدن این ترکیبات در اغلب موارد بدلیل قدیمی بشکه ها مقدور نیست. بنابراین هرگز از سموم ناشناخته برای سم پاشی نباید استفاده نمود، و از خریداری و مصرف سموم ناشناخته و سمومی که دارای ثبت مشخصات فنی نیستند، اکیدا خودداری کنید. 3_ کودها و سموم شیمیایی یکی از مهمترین آلاینده های آب و خاک در بخش کشاورزی هستند که دامنه اثر آنها هوا را نیز آلوده می کند. پس باید در مصرف اینگونه مواد حداکثر دقت را بعمل آورد و در شرایطی که نیاز به مصرف اینگونه مواد شیمیایی نیست از مصرف آنها پرهیز نمود. همانطوریکه گفته شد، سموم پایدار و خطرناک از مهمترین این آلودگیهایی هستند که بشر را حتی برای سالیان دراز پس از حذف این مواد از چرخه مصرف، مورد تهدید قرار می دهند.

غذای ارگانیک چیست؟

غذای ارگانیک چیست؟

به طور کلی، غذای ارگانیک یا طبیعی، به غذایی گفته می‌شود که بدون دخالت یا بدون مصرف آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده باشد.
غذای ارگانیک چیست؟

● درباره غذاها و میوه‌های ارگانیک چه می‌دانید؟
یافته‌های جدید دانشمندان در واقع تأییدی بر این باور قدیمی است که هر چیزی طبیعی‌اش بهتر است. بر اساس مطالعه‌ای ۱۰ ساله که گوجه‌فرنگی‌های ارگانیک و انواع معمولی را مقایسه کرده، محققان دریافته‌اند که میزان مواد مغذی و آنتی اکسیدان‌هایی مثل فلانوئیدها در انواع ارگانیک، دو برابر بیشتر از انواع معمولی است. اما این محصولات غذایی ارگانیک چه هستند که در سال‌های اخیر این همه درباره آنها جار و جنجال شده؟
به طور کلی، غذای ارگانیک یا طبیعی، به غذایی گفته می‌شود که بدون دخالت یا بدون مصرف آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده باشد. در واقع کشاورزی ارگانیک، شیوه‌ای از کشاورزی است که در تمامی مراحل کاشت تا برداشت، جمع آوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی از کود شیمیایی استفاده نمی‌کند.
البته، در ابتدا این محصولات، تنها در فروشگاه‌های کوچک و یا در بازارهای محلی کشاورزان قابل دسترس بود، ولی در سال‌های اخیر، به طور وسیعی در اکثر فروشگاه‌ها در کشورهای اروپایی و آمریکایی فراهم و قابل دسترس شد؛ چنانکه مصرف غذاهای ارگانیک در بین مردم آمریکا در طی چند سال اخیر دارای رشد ۱۷ تا ۲۰ درصدی بوده است.
در حالی که محصولاتی که پیش از این در بازار مرسوم بوده‌اند و از نظر شکل ظاهری بهتر و بزرگتر هم بودند، تنها رشد ۲ تا ۳ درصدی داشته‌اند. به همین دلیل هم بسیاری از شرکت‌های تولید مواد غذایی به سمت مصرف این مواد برای تولید فرآورده‌های خود سوق داده شده‌اند.
در ابتدا، غذای ارگانیک تنها شامل سبزی‌های تازه بود و اولین مصرف کنندگانی که از غذای ارگانیک استفاده می‌کردند، به دنبال غذایی بودند بدون مواد شیمیایی، تازه و در حد امکان دارای کمترین مراحل فرایند؛ و چون آنها باید اقلام مورد نیاز خود را مستقیماً از کشاورزان خریداری می کردند بنابراین، شعار «کشاورز خود را بشناس تا غذای خود رابشناسی» از اولین شعارهایی بود که به منظور ترویج مصرف غذاهای ارگانیک، باب شد.
اما امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات ارگانیک، دیگر لوکس و «خاص» به حساب نمی‌آیند و در فروشگاه‌ها، انواع محصولات ارگانیک از میوه و سبزی گرفته تا مرغ، تخم مرغ و شیر را می‌توانید با برچسب ارگانیک و تنها اندکی گران‌تر از انواع معمولی، خریداری کنید.
● محققان وارد می‌شوند
هم‌زمان با رونق گرفتن بازار محصولات ارگانیک، تحقیقات برای کشف خواص برتر این محصولات هم رونق گرفت. یکی از تازه‌ترین این مطالعات درباره مقایسه خواص آنتی‌اکسیدانی گوجه‌فرنگی‌های ارگانیک و معمولی است که نشان داده میزان مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل فلانوئیدها در انواع ارگانیک، دو برابر بیشتر از انواع معمولی است و این البته یک نتیجه خیره‌کننده است.
دکترآلیسون میشل، متخصص شیمی مواد غذایی در دانشگاه کالیفرنیا، و همکارانش می‌گویند دو نوع فلاونوئید موسوم به کئورسیتین(quercetin )و کامفرول (kaempferol) در گوجه فرنگی‌های خشک شده‌ای که به روش ارگانیک و توسط روش‌های کشاورزی تحقیق شده، به عمل آمده‌اند، وجود دارد که به طرز معنی داری از انواع معمولی، سراست. این دانشمندان، همچنین، میزان این فلاونوئیدها را در انواع ارگانیک به ترتیب،۷۹ درصد و ۹۷ درصد بالاتر از انواع معمولی ارزیابی کرده‌اند که رقم قابل توجهی به حساب می‌آید.
تحقیقات قبلی نشان داده است که فلاونوئیدها، فشارخون را تعدیل کرده و از بیماری های قلبی و سکته پیشگیری می‌کنند و همچنین باعث کاهش بروز انواعی از سرطان‌ها و آلزایمر می‌شوند.
دانشمندان، تفاوت فاحش موجود در میزان فلاونوئیدها را درگوجه فرنگی‌های ارگانیک، نسبت به انواع ساده، به عدم وجود کود در کشاورزی به روش ارگانیک نسبت می‌دهند. البته، در این میان فرضیه دیگری هم وجود دارد که بر اساس آن، فلاونوئیدها، به عنوان مکانیسمی دفاعی که در اثر کمبود مواد مغذی فعال می‌شود، به وجود می‌آیند، که این کمبود مثلاً می‌تواند کمبود نیتروژن در خاک باشد.
بر اساس این فرضیه، نیتروژن موجود در کودهای معمولی، برای گیاهان به راحتی قابل دسترس است و بنابراین چون در کشاورزی به روش ارگانیک از کود استفاده نمی‌شود، کم بودن میزان فلاونوئیدها در انواع معمولی به دلیل بالا بودن میزان استفاده از کودها در کشاورزی است.
● همیشه مخالفانی هم وجود دارند
در روند تأیید یک بررسی علمی، همیشه مخالفانی هم وجود دارند. از آنجا که محصولات ارگانیک و اثرات مثبت این مواد بر سلامت افراد، یکی از مهمترین محورهای مباحث سلامت را در سال‌های اخیر تشکیل می‌دهد، اصلاً بعید نیست که مخالفانی هم وجود داشته باشند.به عنوان مثال، برخی معتقدند شواهد چندانی مبنی بر مفیدتر بودن محصولات ارگانیک وجود ندارد و بالاتر بودن سطح چند ماده مغذی در این محصولات، سبب نمی‌شود که آنها مفیدتر باشند.
برای مثال به مطالعه‌ای اشاره می‌شود که به تازگی انجام گرفته است و نشان داده شیرهایی که به روش ارگانیک به دست می‌آیند، حاوی میزان بالاتری از اسیدهای چرب کوتاه زنجیر امگا۳ هستند، اما در کل، این اسیدهای چرب کوتاه زنجیر مزیت بیشتری به انواع بلند زنجیر که در روغن ماهی‌ها وجود دارد، برای سلامت ندارند.مدافعان، در مقابل می‌گویند این نکته که در مواد غذایی دیگری به جز آنهایی که همیشه یک سری از مواد مغذی را دارا بودند، بتوانیم سطح برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی را بالا ببریم نکته مثبتی است که آزمایش‌های جدید هر روز آن را تأیید می‌کنند و همه به نوع عمل‌آوری ارگانیک نسبت به نوع معمولی برمی‌گردد؛ به عبارت دیگر، وجود اسیدهای چرب امگا۳ در شیر به خودی خود اتفاق مثبتی است حتی اگر مزیتی نسبت به روغن ماهی‌ها که از منابع متداول امگا۳ هستند نداشته باشد، که البته دارد!
تحقیقات اخیر دانشمندان اروپایی در مورد گوجه‌فرنگی‌ها، هلوها و سیب‌های فرایند شده‌ای که به روش ارگانیک تولید می‌شوند هم نشان داده است این محصولات همگی از نظر میزان مواد مغذی و همچنین کیفیت ریزمغذی ها در سطح بالاتری نسبت به انواع غیر ارگانیک قرار دارند.
● با ارگانیک، صرفه‌جویی کنید
محصولات ارگانیک در حالی که نسبت به انواع معمولی از اندازه کوچکتری برخوردارند، همیشه این سؤال را برای مصرف کننده‌ها به وجود می‌آورند که چرا باید پول بیشتری برای خرید این محصولات بپردازیم؟ اما محصولات غذایی که به دلیل ارگانیک یا طبیعی بودن گران‌ترند، در عمل ارزان‌تر از محصولات غذایی ماشینی یا صنعتی هستند.
واقعیت این است که محصولات غذایی صنعتی و به ظاهر ارزان‌تر، قیمت واقعی‌شان بالاتر است. تقریباً یک سوم قیمت این نوع محصولات را مصرف‌کننده‌ها مستقیماً می‌پردازند و حدود یک سوم قیمت را دولت، از طریق یارانه به کشاورزان و تولیدکنندگان پرداخت می‌کند. در عین حال باید به ضایعاتی که بصورت معمول در این محصولات وجود دارد و آسیب‌هایی که طبیعت در تولید این محصولات ایجاد می‌کند نیز توجه کرد.
بر اساس بررسی‌های متخصصان کشاورزی و مواد غذایی و کارشناسان محیط زیست، افراد و خانواده‌هایی که از محصولات غذایی ارگانیک استفاده می‌کنند در نهایت، هزینه کمتری را نسبت به افراد و خانواده‌هایی می‌پردازند که از محصولات غذایی معمولی که به روش‌های صنعتی و ماشینی تهیه شده، استفاده می‌کنند.
چرا که محصولات غذایی که با روش طبیعی و ریتمی آرام به دست می‌آید، مانند همه‌ پدیده‌های دیگر زندگی، استحکام و مقاومت و غنای بیشتری دارد. به عنوان مثال، سیبی که دوبار سریع‌تر از یک سیب طبیعی رشد می‌کند، دوبار کمتر از سیبی که در طبیعت رشد می‌کند، دارای مواد غذایی است.
به عبارت دیگر برای تامین مقدار کافی مواد مورد نیاز بدن، اگر حجم معینی از محصولات غذایی معمولی و ارزان‌تر مصرف می‌کنید، با استفاده از محصولات ارگانیک، نیمی از همان حجم محصولات غذایی مقدار بیشتری از مواد مورد نیاز بدن مثل ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها و ... را تامین می‌کند.
● ایران هم مدعی است
در ایران هنوز محصولات ارگانیک وارد بازار نشده‌اند و در مرحله تحقیقات قرار دارند. چنانکه چندی پیش، احمد زواره، رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی استان تهران، تولید محصولات ارگانیک درسال ۱۳۸۶ را از مهمترین اهداف سازمان تحقیقات کشاورزی استان تهران برشمرد و گفت: هم‌اکنون چندین مزرعه در زمینه مرکبات، محصولات باغی و مرغداری تحت پوشش است که تمام محصولات آن ارگانیک است که البته کافی نبودن تأمین منابع مالی، شفاف نبودن آیین‌نامه‌ها و ضوابط همکاری با بخش خصوصی، نارسایی در تأمین نیازهای تحقیقاتی و نبود تعامل مثبت و سازنده بین بخش‌های تحقیقاتی و اجرایی از جمله مشکلات این بخش است.
منبع:

صدف کوه کن
روزنامه همشهری

غذاهای ارگانیک

غذاهای ارگانیک

میوه و سبزی

غذاهای ارگانیک عبارتند از غذاهای حیوانی و گیاهی که در تولید آن از سیستم های طبیعی استفاده شده و اصلاح ژنتیک و مواد شیمیایی شامل حشره کش، قارچ کش، آفت کش و علف کش ها به کار نرفته باشد.

طرفداری از محیط زیست و آغشته نکردن مواد غذایی با مواد شیمیایی و تهیه غذای پاک، از اهداف مهم در تولید غذای ارگانیک است، یعنی به هم نزدن قوانین طبیعت و چرخه های حیاتی مثل چرخه آب، چرخه کربن و دنیایی عاری از سم.
تاریخچه غذاهای ارگانیک

نخستین بار اشتاینر، اقتصاددان آلمانی در سال 1924 تحت عنوان اقتصاد کشاورزی، غذاهای ارگانیک را مطرح کرد و در سال 1980 میلادی، کشورهای اروپایی قوانین مربوط به غذا و کشاورزی ارگانیک را وضع کردند و در سال 1990 عنوان استانداردها برای محصولات پاک تدوین شد. 20 سال است که در اتحادیه اروپا گواهی کشاورزی ارگانیک صادر می شود.

فرانسه اولین کشوری است که برای میوه ها و سبزیجات و غلات برچسب دولتی با عنوان کشاورزی ارگانیک ارائه داد. اکنون استرالیا 84 درصد از اراضی کشاورزی ارگانیک دنیا را داراست.
فواید غذاهای ارگانیک

بر اساس تحقیقات دانشمندان، سیب ارگانیک خوش طعم تر از سیب عادی است. گوجه فرنگی ارگانیک 97 درصد آنتی اکسیدان بیشتری از نوع سنتی دارد. هویج ارگانیک مزه بهتری دارد و نان حاصل از گندم ارگانیک کیفیت بهتری دارد.

- کودکانی که از شیرهای ارگانیک تغذیه شده بودند، کمتر دچار اگزما، آسم و در نهایت آلرژی شدند و کاهش بروز سرطان در کودکان بعد از مصرف شیر ارگانیک مشاهده شده است.
غذاهای ارگانیک ارزش غذایی بالاتر از نظر کلسیم، آهن، فسفر، منیزیم و ویتامین C دارند.

- شیر ارگانیک اُمگا – 3 بیشتری دارد.

- سیب و هلوی ارگانیک کیفیت بالاتری از نظر مواد مغذی دارند.
معیارهای تشخیص غذای ارگانیک:

- از مهم ترین شاخص های گیاهان ارگانیک این است که از 3 سال قبل، خاک کشاورزی با فاضلاب آبیاری نشده باشد و فاقد فلزات سنگین مثل سرب و همچنین فاقد کلرورپتاسیم باشد.

- در چرخه تولید مواد گیاهی از ترکیبات علف کش، حشره کش، قارچ کش، آفت کش، کود شیمیایی، جونده کش، لارو و تخم کش استفاده نشده باشد.

- اصلا ژنتیک، پرتودهی با اشعه ی گاما و یونیزان و مواد شیرین کننده و رنگ دهنده مصنوعی در آن بکار نرفته باشد.

- در تولیدات حیوانی (گوشت، شیر و تخم مرغ) نباید در زمان رشد حیوان از هورمون BST گاوی (Bovine Somatotropin) و یا آنتی بیوتیک ها (تتراسایکلین) و غیره استفاده شده باشد و باید خوراک و آب حیوانات کاملاً از نوع ارگانیک باشد.
بیماری های ناشی از کشاورزی غیر ارگانیک یا سنتی و تاثیر آن بر سلامت انسان:

باقیمانده مواد شیمیایی(مثل سموم کشاورزی) که در تولید فرآورده های گیاهی و حیوانی به کار می روند، مخاطراتی برای سلامتی انسان دارند. مثلا:

- نیترات و نیتریت ها باعث اکسید کردن هموگلوبین و تولید مت هموگلوبین و عدم کارایی کافی گلبول قرمز می شوند.

- نیترات و نیتریت ها پس از خورده شدن در معده انسان تولید نیتروز آمین می کنند که باعث ایجاد سرطان کبد و مثانه می شوند.

- بروز آسیب و نقص های مادرزادی و ژنتیکی، تولد نوزاد با وزن کم، سقط جنین، اختلال در عادت ماهیانه زنان و بلوغ زودرس.

- نوروتوکسین های موجود در سموم باعث ایجاد پارکینسون می شوند.

- آلودگی آب های زیرزمینی توسط نیترات های کودهای شیمیایی باعث افزایش آلودگی غذاها و در نتیجه باعث افزایش بیماری های ناشی از نیترات ها می شوند.

- کادمیوم فاضلاب جایگزین کلسیم شده و در نتیجه افزایش شکستگی استخوان و آسیب به سلول های مغزی را به دنبال دارد.

- 90 درصد قارچ کش ها، 60 درصد علف کش ها و 30 درصد آفت کش ها سرطان زا هستند.
توصیه ها:

- استفاده از کودهای طبیعی (کمپوست) یا حیوانی به جای کودهای شیمیایی در کشاورزی.

- استفاده از حشره کش های ارگانیک مثل اسید بوریک که پس از استفاده تجزیه می شوند.

- وضع قوانین و استانداردها برای کشاورزی سنتی و ارگانیک، و تعیین استاندارد ADI (Acceptable daily intake) برای مقدار قابل قبول مواد شیمیایی مورد استفاده در تولیدات کشاورزی، و باقیمانده سموم در فرآورده های حیوانی و گیاهی برای اطلاع مصرف کنندگان غذاهای ارگانیک و همینطور صدور برچسب غذای پاک (طبیعی) و سالم (Natural).

- گسترش کنترل بیولوژیک آفت ها به جای کنترل شیمیایی آنها؛ مثلاً استفاده از تریکودرمین بر ضد قارچ های خاکزی در گلخانه ها، گذاشتن سبزی و کاهو در آب خالی قبل از ضد عفونی برای خروج سموم موجود در آن ها (در مواردی که مشکوک به سموم هستیم)؛ مصرف با احتیاط برخی میوه هایی که با ترکیبات شیمیایی دارای benomil براق شده اند، (که حاوی ترکیبات سرطان زا و بنزوات هستند) مثل: سیب های براق یا کشمش براق. همچنین عدم مصرف میوه جات خرده شده و تغییر شکل یافته.

- حذف یارانه خرید سموم دفع آفات کشاورزی و اختصاص آن به کشاورزی ارگانیک و مبارزه بیولوژیک و طبیعی.

- عدم استفاده نامحدود از فرآورده های نفتی (کودهای شیمیایی و سموم ازته، فسفاته، نیترانه، اوراته ...) در تولیدات کشاورزی.

- عدم استفاده از فرآورده های اصلاح ژنتیکی شده در کشاورزی.

در صورت اصلاح بذرها و محصولاتی چون روغن کانولا، برنج ، گندم و... می بایست با نصب برچسب آن را برای مصرف کننده مشخص کرد و صدور گواهی سلامت برای محصولات دستکاری و اصلاح ژنتیک شده لازم است.

- توسعه کشاورزی گیاهی و دامی ارگانیک توسط مراکز تحقیقاتی کشاورزی کشور و قیمت گذاری مجزا (بیشتر از قیمت محصولات کشاورزی سنتی) برای محصولات ارگانیک تا برای تولید کنندگان آن صرفه اقتصادی داشته باشد.
نتیجه گیری:

با توجه به نیاز بشر و رشد روز افزون جمعیت و نیاز به افزایش تولیدات کشاورزی، چاره ای جز استفاده از برخی سموم ضد آفات و کودهای شیمیایی نداریم، اما می بایست به موازات تولید کمی محصولات، کیفییت آنها نیز مورد توجه قرار گیرد تا به سلامت انسان لطمه ای وارد نشود. در حقیقت برای استفاده بهینه از طبیعت، ما باید از قوانین آن پیروی کنیم.

دکتر رزا زاوشی - دکتر مصطفی نوروزی

متخصصین تغذیه و رژیم درمانی
اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین