مقدمه
برنج یکی از گیاهان تک لپه است. برنج گیاهی است یکساله است و در مناطق گرم و مرطوب و پرآب می‌روید. ساقه آن راست و برگهای آن بزرگ و نوک تیز است. هر سنبلک برنج دارای دنباله کوتاه و یک گل دارد. میوه آن به شکل خوشه‌ای متشکل از سنبلکها در انتهای ساقه قرار دارد و یک دانه برنج در آن است شلتوک می‌نامند. برنج از غلات مهم است و تقریبا غذای اصلی نصف مردم کره زمین می‌باشد و منشا برنج از آسیا است و در حدود 3000 سال قبل از میلاد در هند و چین زراعت می‌شده است. در قرن هفتم میلادی مصریان نیز شروع به کشت آن کردند. برنج انواع مختلف دارد و این انواع را تا حدود 150 نوع مختلف تخمین می‌زنند. نمونه‌های مرغوب آن در شمال و جنوب ایران و نواحی گرمسیر فارس و اصفهان کاشته می‌شود .
انواع برنج تصویر
دو نوع برنج وجود دارد. نوعی که دانه آن دراز و کشیده و باریک است که به نام برنج صدری معروف است و دیگری که دانه آن ریز و گرد می‌باشد و به نام برنج چینی یا ژاپنی شهرت دارد. آن نوع برنجی که ایرانیان و مردم بیشتر کشورها مصرف می‌کنند برنجی است که شلتوک و پوسته خارجی آن گرفته شده است. رنگ اصلی برنج وقتی که در پوسته است قهوه‌ای است و به نام برنج قهوه‌ای Brown Rice نامیده می‌شود. برای بدست آوردن برنج سفید ، دانه‌های برنج را در دستگاههای مخصوصی می‌ریزند و این دستگاهها پوسته خارجی برنج را از آن جدا کرده و سپس با اصطکاک دادن برنج بدون پوسته با یکدیگر غشای خارجی آن نیز از بین می‌رود و برنج به رنگ سفید و شفاف بدست می‌آید که عاری از ویتامین B1 است.
اشخاصی که منحصرا از برنج تغذیه می‌کنند و غذای دیگری مصرف نمی‌کنند به بیماری بری بری دچار می‌شوند. بنابراین برای استفاده از تمام ویتامینها و مواد معدنی برنج بهتر است که از برنج قهوه‌ای که غشاء خارجی آن گرفته نشده است استفاده کرد ولی البته باید توجه داشت که هضم برنج قهوه‌ای کمی مشکل‌تر از هضم برنج سفید می‌باشد. یکی دیگر از انواع برنج نوع وحشی از آن است که سیاه رنگ و باریک‌تر و درازتر از برنج صدری است. این نوع برنج هم دارای مواد معدنی و ویتامینهای بیشمار است ولی البته هضم آن کمی مشکل است و بهتر است که مخلوط با برنج سفید بکار برده شود.
تصویر
ترکیبات شیمیایی
در برنج ماده‌ای به نام اوریدین Oridine وجود دارد که خاصیت ضد التهاب عصبی را داراست. برنج از لحاظ مواد غذایی بسیار غنی است. هنگامی که پوسته قهوه‌ای آنرا می‌گیرند مقداری از ویتامینهای خود را از دست می‌دهد. مقدار ویتامنی B1 در برنج سفید شده یک ششم و ویتامین B2 نصف و ویتامین B3به مقدار یک سوم برنج قهوه‌ای می‌باشد و مواد معدنی آن به مقدار بسیار زیادی کاهش می‌یابد.
پوست و یا شلتوک برنج که در مراحل کوبیدن از آن جدا می‌شود سبوس برنج Rice Bran نامیده می‌شود که آنهم منبع ویتامینها و مواد معدنی است. غشای قهوه‌ای رنگ برنج نیز که در اثر بهم سائیدن در دستگاههای مخصوص و یا در موقع شستن زیاد از برنج جدا می‌شود سرشار از ویتامینها و مواد معدنی و پروتئین است.
خواص دارویی
برنج از نظر طب ایرانی ، معتدل و خشک است البته بستگی دارد آنرا چگونه درست کنید برنج آبکش شده سرد است و آب آن گرم در حالی که برنج کته شده گرم است. برنج دارای ماده‌ای به نام Amidon می‌باشد ولی از نظر اینکه ماده گلوتن آن کم است یعنی کاملا بهم نمی‌چسبد نان درست کردن از آن کمی مشکل است. در خاور دور از برنج نوعی الکل درست می‌کنند که به نام ساکه معروف است که سمیت آن از الکل معمولی کمتر است و به مصرف دارویی میرسد. برنج غیر از اینکه یک غذای سهل‌الهضم است بسیار مقوی است و ضمناً خواص درمانی بسیاری را داراست که به تعدادی از آن اشاره می‌شود:
*
برنج قهوه‌ای خاصیت ضد التهاب عصبی دارد.
*
خوردن برنج تحریکات معده و روده را کم می‌کند.
*
از جوانه برنج نوعی مالت تهیه می‌شود که به عنوان مقوی معده بکار می‌رود.
*
اگر برنج را در آب بپزید آب درمان کننده اسهال و اسهال خونی است. آب برنج را می‌توان به اطفال شیرخوار نیز داد.
*
برای شست و شوی زخمها از آب برنج استفاده کنید.
*
آب برنج را می‌توان برای درمان ورمهای روده‌ای و استفراغهای خونی بکار برد.
*
دم کرده ریشه و ساقه‌های زیر زمینی برنج برای زیاد شدن ترشحات ادرار مصرف می‌شود.
تصویر
*
برای درمان تب ، بدن و سر را با در برنج کمپرس کنید.
*
برنج خواب آور است.
*
برنج تشنگی را برطرف می‌کند.
*
زیاده روی در خوردن برنج موجب ازدیاد وزن می‌شود.
*
خوردن برنج تولید اسپرم می‌کند.
*
برنج را اگر با شیر و شکر مخلوط کنید و بخورید بسیار مقوی است و نیروی جنسی را تقویت می‌کند.
*
برای برطرف کردن دل بهم خوردگی و استفراغ برنج را با دوغ تازه بخورید.
*
اگر برنج سفید را در آب خیس کنید آب آن برای درمان اسهال و قطع قاعدگی مفید است.
*
آب جوشانده برنج را که آبکش می‌کنید دور نریزید با این آب جواهرات خود را بشویید که آنها را جلا می‌دهد.
*
برای رفع التهاب پوست ، در برنج را با نشاسته یا پودر تالک مخلوط کرده و به پوست بمالید.
*
دانشمندان ثابت کرده‌اند که خوردن برنج برای درمان فشار خون بسیار مفید است.
*
خوردن برنج ، قند خون را در حالت تعادل نگه می‌دارد.
*
یکی از اطباء آمریکایی رژیم برنج را برای درمان فشار خون توصیه می‌کند او به بیماران توصیه می‌کند که برنج بدون نمک همراه با میوه‌های مختلف بخورند. البته هنوز دانشمندان نمی‌دانند که در برنج چه ماده‌ای وجود دارد که باعث پایین رفتن فشار خون می‌شود.
*
رژیم برنج برای اختلالات کلیوی مفید است.
*
رژیم برنج برای مبتلایان به بیماری سورای سیس Psorasis نیز بسیار مفید است.
درباره برنج بیشتر بدانیم
برنج گیاهی است یک ساله که ارتفاع آن تا 1.5 متر میرسد و در مناطق گرم و مرطوب و پرآب می روید . ساقه آن راست و برگهای آن بزرگ و نوک تیز است . هر سنبلک برنج دارای دنباله کوتاه و یک گل دارد . میوه آن به شکل خوشه ای متشکل از سنبلک ها درانتهای ساقه قرار دارد و یک دانه برنج در آن است شلتوک می نامند . برنج از غلات مهم است و تقریبا غذای اصلی نصف مردم کره زمین می باشد و منشا برنج از آسیا است و در حدود 3000 سال قبل از میلاد در هند و چین زراعت می شده است . برنج بعداً از آسیا به ژاپن ، سبلان و دیگر نقاط استوایی کره زمین راه یافت و در قرت هفتم میلادی مصریان نیز شروع به کشت آن کردند .برنج انواع مختلف درد و این انواع را تا حدود 150 نوع مختلف تخمین می زنند . نمونه های مرغوب آن در شمال و جنوب ایران و نواحی گرمسیر فارس و اصفهان کاشته می شود .
بطور کلی دو نوع برنج وجود دارد :
نوعی که دانه آن دراز و کشیده و باریک است که بنام برنج صدری معروف است و دیگری که دانه آن ریز و گرد می باشد و بنام برنج چینی یا ژاپنی شهرت درد .
آن نوع برنجی که ایرانیان و مردم بیشتر کشورها مصرف می کنند برنجی است که شلتوک و پوسته خارجی آن گرفته شده است . رنگ اصلی برنج وقتیکه در پوسته است قهوه ای است و بنام برنج قهوه ای Brown Rice نامیده می شود .
برای بدست آوردن برنج سفید ،دانه های برنج را در دستگاههای مخصوصی می ریزند و این دستگاهها پوسته خارجی برنج را از آن جدا کرده و سپس با اصطکاک دادن برنج بدون پوسته با یکدیگر غشای خارجی آن نیز از بین می رود و برنج به رنگ سفید و شفاف بدست می آید که عاری از ویتامین ب 1 است و اشخاصی که منحصراً از برنج تغذیه می کنند و غذای دیگری مصرف نمی کنند به بیماری بری بری Beri-Beri دچار می شوند .
بنابراین برای استفاده از تمام ویتامین ها و مواد معدنی برنج بهتر است که از برنج قهو ه ای که غشاء خارجی آن گرفته نشده است استفاده کرد ولی البته باید توجه داشت که هضم برنج قهو ه ای کمی مشکل تر از هضم برنج سفید می باشد .
یکی دیگر از انواع برنج نوع وحشی از آن است که سیاه رنگ و باریک تر و دراز تر از برنج صدری است . این نوع برنج هم دارای مواد معدنی و ویتامین های بیشمار است ولی البته هضم آن کمی مشکل است وبهتر است که به صورت مخلوط با برنج سفید بکار برده شود .
ترکیبات شیمیایی:
در برنج ماده ای بنام اوریدین Oridine وجود دارد که خاصیت ضد التهاب عصبی را داراست . برنج از لحاظ مواد غذایی بسیار غنی است . البته همانطور که گفته شد هنگامیکه پوسته قهوه ای آنرا می گیرند مقداری از ویتامین های خود را از دست می دهد . در جدول زیر مواد موجود در صد گرم برنج قهو ه ای و برنج سفید با هم مقایسه شده است.
مواد
مواد در صد گرم برنج قهو ه ای در صد گرم برنج سفید
انرژی 360 کالری 362 کالری
آب 12 گرم 12 گرم
پروتئین 7.5 گرم 6.6 گرم
نشاسته 76 گرم 80 گرم
کلسیم 32 میلی گرم 25 میلی گرم
فسفر 220 میلی گرم 95 میلی گرم
آهن 1.6 میلی گرم 0.8 میلی گرم
سدیم 10 میلی گرم 5 میلی گرم
پتاسیم 215 میلی گرم 90 میلی گرم
ویتامین ب 1 0.35 میلی گرم 0.06 میلی گرم
ویتامین ب 2 0.05 میلی گرم 0.03 میلی گرم
ویتامین ب 3 4.8 میلی گرم 1.5 میلی گرم
همانطور که دیده می شود مقدار ویتامین B1 در برنج سفید شده یک ششم و ویتامین B2 نصف و ویتامین B3 به مقدار یک سوم برنج قهو ه ای می باشد و مواد معدنی آن به مقدار بسیار زیادی کاهش می یابد .
پوست و یا شلتوک برنج که در مراحل کوبیدن از آن جدا می شود، سبوس برنج Rice Bran نامیده می شود که آنهم منبع ویتامین ها و مواد معدنی است .
در صد گرم سبوس برنج مواد زیر وجود دارد :
انرژی 275 کالری
آب 9.7 گرم
پروتئین 13.5 گرم
چربی 15.5 گرم
نشاسته 50 گرم
کلسیم 75 گرم
فسفر 1400 میلی گرم
آهن 20 میلی گرم
پتاسیم 1500 میلی گرم
ویتامین ب 1 2.25 میلی گرم
ویتامین ب 2 0.25 میلی گرم
ویتامین ب 3 30 میلی گرم
غشای قهو ه ای رنگ برنج نیز که در اثر بهم سائیدن در دستگاههای مخصوص و یا در موقع شستن زیاد از برنج جدا می شود سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی و پروتئین است . جدول زیر مقدار مواد موجود در صد گرم این غشای قهو ه ای رنگ را نشان می دهد .
کالری 265
آب 9.8 گرم
پروتئین 12 گرم
چربی 12.8 گرم
نشاسته 60 گرم
کلسیم 70 میلی گرم
فسفر 1100 میلی گرم
آهن 16 میلی گرم
پتاسیم 715 میلی گرم
ویتامین ب 1 1.85 میلی گرم
ویتامین ب 2 0.18 میلی گرم
ویتامین ب 3 28 میلی گرم